Het komende bericht hebben we geschreven naar aanleiding van ons bezoek aan projecten van De Brug in Cambodja. We waren zo onder de indruk van deze organisatie dat we dit stuk geschreven hebben. Het zal ook op de AFAS site gepost worden.

Aids bestrijden met water

Wij zijn Maarten en Judith en we reizen 8 maanden door verschillende Aziatische landen. Eén van de laatste landen die we aandoen is Cambodja. In Cambodja is een Nederlandse organisatie actief Stichting 'De Brug', die samen met de zusterorganisatie Spie-en (Cambodiaans voor brug) projecten uitvoert op het platteland. Maarten zijn werkgever AFAS is een van de sponsors van deze organisatie en zodoende mogen we 2 dagen mee gaan met de directie van 'De Brug', die toevallig op hetzelfde moment in Cambodja zijn.

Toen ik hier een kleine maand geleden aankwam wist ik bijna niks over dit land. Ik had wel eens gehoord van Angkor Wat een tempelcomplex, de killingfields in Phnom Penh en de Khmer Rouge. Een land waar de geschiedenis ervan aardig langs me heen is gegaan. Toen we aankwamen in onze eerste stad in Noord Cambodja, lazen we dat deze stad 4 jaar geleden alleen met de boot bereikbaar was, want over land duurde het al helemaal een eeuwigheid. Een stuk wat nu 1,5 uur kost deed je toen in 12 uur.

De geschiedenis
De Khmer Rouge heeft van 1975 tot 1979 alles kapot gemaakt in dit land, de gehele infrastructuur, fabrieken, scholen, maar ze hebben ook in 4 jaar tijd een ¼ van de bevolking omgebracht (3.000.000 onschuldige mensen) en het land volgeplant met landmijnen. Alle intellectuelen werden gedetineerd en vermoord. Men verstond onder een intellectueel al iemand die een Engels lied kon zingen. Iedereen werd dwangarbeider gemaakt op het platteland, zo veranderde het land voor 4 jaar in één groot slavenkamp. Dit regime werd verdreven door de Vietnamezen, die het land 10 jaar bezet hebben en hierna kwamen de VN soldaten die voor wederopbouw en stabiliteit moesten zorgen. Naast stabiliteit namen ze ook AIDS mee. Nu is er een democratie in het land met een regering die vrij corrupt is.

Optimisme
Vanaf het begin dat ik hier ben, raakt dit land me. Het is het optimisme en vergeving wat je ziet in de mensen, in hun ontwapende glimlach en hun toewijding om hun land op te bouwen. Kinderen op straat begroeten je met een vrolijk 'Hello', of kijken je verwonderd aan. Het land behoort tot de 20 armste landen ter wereld. Het is een land wat volop in beweging is. Overal wordt er gebouwd, en er worden massaal nieuwe wegen aangelegd. Het verkeer op de weg rijdt alsof er geen regels zijn, maar toch is niemand geïrriteerd. Zo wacht men rustig totdat een vrachtwagen midden op een weg gekeerd is.

Stichting de Brug
Ik was altijd sceptisch over hulporganisaties. Je maakt mensen afhankelijk en het geld gaat naar de verkeerde dingen. In sommige landen, waaronder ook Cambodja, rijden medewerkers van hulporganisaties in de duurste SUV's en worden dik betaald. Daar gaan mijn haren recht van overeind staan. Hoe kan je zoiets nu verantwoorden? Als voorbereiding op ons bezoek hebben we de website van de Brug eens goed bestudeerd. Wat me opviel was de transparantie. Het jaarverslag en de jaarrekening staan op de website. Hierin zien we dat de organisatiekosten in Nederland ontzettend laag zijn, namelijk 10.000 euro. Men werkt samen met de Cambodjaanse stichting Spie-en (brug in het Cambodjaans). Het werk in Cambodja wordt uitgevoerd door deze organisatie, die uitsluitend Cambodjaanse medewerkers heeft. De organisatie in Cambodja bestaat uit een bestuur van 9 leden en 2 stafleden. Voor de rest zijn er zo'n 110 vrijwilligers actief. Bij alle projecten ligt het initiatief bij de hulpvragers, de dorpelingen. Zij maken de plannen, bereiden het project voor en dragen er zelf aan bij door middel van verstrekking van grond en arbeid. De Brug/Spie-en betaalt (meestal) alleen de kosten van de ontbrekende materialen. Soms wordt zo nodig ook noodhulp verstrekt, zoals bij overstromingen.

De missie van De Brug is: Helpers helpen helpen. Het doel is met de projecten een brug te zijn tussen een arme situatie en een betere situatie. Er wordt steeds gekeken hoe ze met een 'low budget' zoveel mogelijk kunnen doen. Een dorp vraagt bijvoorbeeld een verbindingskanaal aan vanaf een waterreservoir. Spie-en voorziet de dorpelingen met machines en materiaal. Het project waar ze geld voor hebben gekregen is een kanaal. Wat we zagen is dat ze van de uitgegraven grond naast het kanaal een prachtige weg hebben gemaakt bedekt met steengruis, 1 +1 = 3! Over deze weg fietsen de kinderen nu naar school en kan de rijst beter afgevoerd worden van het land.

2 dagen op stap
Wij mogen twee dagen mee op stap langs projecten van 'De Brug'. Een unieke kans om op plaatsen te komen waar een normale toerist niet komt, maar waar 80% van de bevolking 'verstopt' zit namelijk op het Cambodjaanse platteland.
We hebben om 7 uur 's morgens afgesproken bij het hotel waar de directieleden van de Brug, Frits en Beja Weitkamp verblijven. Beja en Frits zijn een stel, die 4 jaar geleden het werk hebben overgenomen van de inmiddels overleden oprichtster Diny van Bruggen. Zij doen dit werk geheel vrijwillig. Zelfs een gedeelte van de onkostenvergoeding betalen ze terug aan de stichting.
Samen met de twee kantoormedewerkers en vier stafleden van Spie-en gaan we de volgende projecten bezoeken:
Bezoek aan aidspatiënten en weeskinderen
Bezoek groot irrigatie project wat in 2009 is opgeleverd, gesponsord door AFAS
Bezoek oplevering kanalen, een brug en een waterreservoir

AIDS
Cambodja is niet een land waar men een ziektewet heeft. Zodra je AIDS hebt ben je aan de goden overgeleverd. De dorpsbewoners zien je als een paria. Je wordt soms ergens achterin het dorp verstopt. Gelukkig zijn er momenteel wel goede medicijnen (AIDS remmers) die door de staat vergoed worden. Spie-en zorgt ervoor dat een patiënt een vrijwilliger krijgt toegewezen, waardoor men weer een sociaal contact heeft, maar die controleert ook of de patiënt goed zijn medicijnen inneemt. Als ze dagelijks medicijnen innemen zijn ze wel ziek maar hoeven ze er niet aan te overlijden. Met als gevolg dat hun kinderen geen wees worden. Omdat aidspatienten minder of geen inkomen hebben, krijgen ze per maand een 15 kg rijst en $5 'handgeld'. Elk bezoek bij een patiënt dient de vrijwilliger de status van de patiënt te rapporteren. Bij ons bezoek wordt er gekeken of de patiënt inderdaad bestaat en hoe die ervoor staat. Bij dit gezin heeft de vader, de moeder en 1 dochter AIDS. De ouders zien er goed uit, het meisje heeft waterige ogen en kijkt bang. Nu blijkt dat de vader weer bijna 100% kan werken en dat geldt ook voor de moeder. Als dit zo blijft zal dit gezin minder rijst en geld krijgen. Hierdoor kan er weer iemand anders geholpen worden.

Water doet leven
De irrigatieprojecten zijn een apart verhaal. De oprichtster van deze 19 jarige organisatie Diny van Bruggen (voormalig kinderarts) keek heel procesmatig naar hulp. Je kan wel allemaal nieuwe ziekenhuizen en hospicen gaan bouwen voor alle AIDS slachtoffers, maar hoe ontstaat dit nu? Cambodja is een land waar 2 seizoenen zijn, een droog en een nat seizoen. Om rijst te verbouwen heb je heel veel water nodig. Dit kan normaal maar 1 keer per jaar, omdat er daarna niet voldoende water meer is. Pol Pot had dit tijdens de Khmer Rouge periode goed ingezien, dus werden er irrigatieprojecten opgezet. Het grote AFAS irrigatieproject in de provincie Kampong Cham is ooit opgezet in deze periode.

Als mannen naar de stad trekken
Nadat er geoogst is, trekken de mannen naar de stad om daar geld te verdienen, omdat er thuis niks meer te verdienen valt, het land staat immers droog. Ze blijven daar meestal een aantal maanden. Er heerst hier een bordeel cultuur en mannen vinden dat ze minimaal 1 keer in de maand sex moeten hebben (de vrouwen vinden dit ook). Dit met als gevolg dat de vrouwen van de mannen na thuiskomst ook AIDS krijgen en de kinderen mogelijk ook besmet raken. Als de ouders overlijden worden de kinderen wees. Hoe kan je dit oplossen? Door de mannen op het land te houden. Door het maken van waterreservoirs en het aanleggen van kanalen zorg je ervoor dat men 2 en soms zelfs 3 per jaar kan oogsten. Hierdoor heeft men meer inkomen en bovenal gaan de mannen niet naar de hoeren toe. Het enige bijeffect is dat in de geholpen dorpen nu meer kinderen geboren worden.

De cijfers
Wat zijn de cijfers van bijvoorbeeld het herstellen van zo'n irrigatieproject in Kampong Cham? Dit project omslaat een gebied van honderden hectares landbouwgrond waar 18.000 mensen en zo'n 5.000 gezinnen van leven. Het is nu het begin van het regenseizoen en de grond zou droog moeten staan. We staan op de dijk naast het waterreservoir en kijken om ons heen, alles is groen. Een blije boer begroet ons vanuit zijn rijstveld. De communeleider vertelt ons dat er nu 2 tot 3 keer per jaar rijst geoogst worden. Men verbouwt sinds kort ook verschillende groentes. Het waterreservoir loopt vol in het natte seizoen en de verschillende sluizen die naar een netwerk van kanalen lopen zorgen voor een gedoseerde watertoevoer naar het land. Er is een waterschap aangesteld, die de sluizen beheert en ook de dijken van het reservoir controleert. De commune heeft ook geld gereserveerd voor onderhoud. Dit project waardoor zoveel duizenden mensen uit een armoedige situatie zijn gehaald werd door AFAS gesponsord voor een bedrag van $180.000.

Opening
We hebben ook nog een aantal projecten officieel geopend. Het dorp loopt uit en iedereen van Spie-en krijgt een kokosnoot om de dorst te lessen. De communeleiders van de dorpen zijn er en iedereen heeft zijn mooiste kleren aangetrokken. De mensen zijn zo blij en willen ons bedanken. Ook vinden ze het mooi dat er mensen komen kijken naar het resultaat, waar ze trots op zijn.. Wie wil er nu niet een blanke zien lopen met een gieter over een stuk land? Om het project officieel af te sluiten wordt er een certificaat overhandigd wat later weer aan de donateur wordt gegeven als bedankje. (AFAS bedankt!)

Durf groot te denken
Als we gaan kijken naar de voortgang van een dam die wordt gebouwd in de zuidelijke provincie Takeo, zien we met eigen ogen hoe professioneel dit werk wordt uitgevoerd. De Cambodjanen werken onder leiding van een ingenieur en met professionele meetapparatuur, graafmachines en vrachtwagens. Gelukkig is er nog 'know how' in dit land. Wanneer we een ronde maken over de dam, wordt er gevraagd door de communeleider of we ook niet meteen een weg van 100 meter willen aanleggen als verlenging van de dam, zodat meerdere dorpen beter ontsloten kunnen worden. Het antwoord wat meneer Koy, de directeur van Spie-en geeft aan de 60 jarige communeleider is als volgt: 'Je vraagt nu ons om hulp, maar kan je het ook zelf? Als je het heel graag wil kan je met je bewoners een weg aanleggen van hier tot Phnom Penh, als je het héél graag wil. Of stel je hebt een liefje in Kampong Cham, dan vind je ook een weg bij haar te komen (iedereen lacht!). Durf groot te denken en ga niet je hand ophouden. Als je dan iets te kort komt, dan kunnen we daar altijd naar kijken, maar we willen dat jullie ook initiatief tonen en investeren. Laten we daar duidelijk in zijn. Wij willen een brug zijn om uit de armoede te komen. '

Oma Ting
Oma Ting is een begrip voor deze stichting. Er staat een leuk filmpje over haar op youtube. Zij staat symbool voor de AIDS wezen in dit land. Oma Ting werd 2 jaar geleden gevonden door een vrijwilliger van Spie-en. Ze woonde tijdelijk onder een huis met 6 kinderen. Het huis was van iemand die op reis was, maar er was geen andere plek voor hen. Zij voedt de kinderen op van haar overleden dochter en schoonzoon, die aan AIDS zijn overleden. Medicijnen voor haar dochter en schoonzoon waren zo duur, dat ze destijds zelf haar huis heeft moeten verkopen. Stel je voor een oma van achterin de 60 die zes (deels) puberende jongens opvoedt. Soms heeft ze hoofdpijn, vertelt ze, nou dat kan ik me wel voorstellen. De stichting bouwt ook huizen. Oma Ting heeft vorig jaar een stalen huis met wat grond gekregen (1.200 euro) en een waterput ($250) voor de deur. Als we aankomen bij oma Ting zie ik 6 jongens waarvan 5 in een schooluniform. De kinderen zien er goed uit. Naast kleding krijgen ze schoolboeken en een fiets te leen tot ze klaar zijn met school, wanneer ze meer dan 3 km moeten reizen naar school. Naast deze schoolspullen krijgt de pleegouder ook per maand rijst voor het kind. Het bijzondere van deze aanpak is dat een kind in zijn eigen vertrouwde omgeving kan blijven wonen en vaak wordt opgevangen door familie of buren. Andere organisaties werken met weeshuizen, maar bemerken steeds vaker de keerzijde van dit soort opvang. Kind is uit zijn natuurlijke leefomgeving, wordt tot zijn 18e helemaal verzorgd in een tehuis en kan hierna niet op eigen benen staan omdat ze te afhankelijk zijn van de hulp. Daarbij kost een weeskind van De Brug 100 euro op jaarbasis, en een kind in een weeshuis $250 per maand!

Uit liefde
De reden dat De Brug met relatief weinig geld aidspatiënten en weeskinderen kan ondersteunen komt omdat ze werken met vrijwilligers. Vrijwilligers in een land waar het gemiddelde gezin moet rondkomen van $0,5 per dag. 110 Cambodjanen op het arme platteland die iets doen voor een ander zonder er zelf iets aan verdienen. Dit is iets waar Judith kippenvel van krijgt. Waarom dan toch vrijwilligerswerk doen? Alle vrijwilligers van Spie-en dragen een t-shirt met achterop: 'Liefde is belangrijk, liefde is eindeloos. citaat Diny van Bruggen' De vrijwillligers die we treffen bij de aidspatienten zijn betrokken en dankbaar voor de hulp die ze mogen geven. We horen dat ze trots zijn om voor Spie-en te werken en dat ze door hun werk ook gewaardeerd worden in de dorpsgemeenschap. Er is zelfs een vrijwilligster verkozen tot dorpshoofd. Prachtig om te zien hoe mensen kunnen groeien door zich belangeloos in te zetten voor anderen. Deze krachtige liefdevolle mensen kunnen Cambodja opbouwen. Als je het zo bekijkt is het toch een rijk land. Het ontbreekt helaas aan geld en aan wijze bestuurders die het geld mogen besteden.

De Brug maakt een verschil voor de mensen in Cambodja. Met hun inzet bouwen ze een betere en onafhankelijke toekomst van het land.
Wij zijn geraakt door wat deze stichting doet. Via de website van 'De Brug' kan je een donatie overmaken en word je op de hoogte gebracht waar je aan hebt bijgedragen.

'liefde is belangrijk, liefde is eindeloos'