Aankomende trouwerij!

Lieve familie, kennissen en vrienden,

We willen jullie de voorpret voor ons huwelijk niet onthouden, vandaar weer een berichtje en wat foto's.Zo heeft Maarten vorig weekend zijn 'survival-' en 'stappen in Amsterdam-'vrijgezellenfeestje gehad. Op de eerste foto in het fotoverslag zie je het fotocollage van die dag. (enne ja, die jongen met het lange haar is Maarten ;-) Een paar weken daarvoor had Judith haar vrijgezellenfeestje. Het was een heel gemoedelijk en ontspannen feestje. De meiden hebben een middag geschilderd, plaatjes uitgescheurd, gelachen, cakejes versierd en heerlijk uit eten geweest bij Dara in Amersfoort.
Deze feestjes zijn slechts een klein deel van de pret die wij beleven aan de voorbereiding van onze trouwdag. Het is prachtig dit samen vorm te geven.We hebben al zoveelinspirerende en enthousiaste mensen ontmoet in onze zoektocht naar bijvoorbeeld de ringen, de bloemen, het wijnproevenen de invulling van de kerkdienst. De oom van Judith zal voorgaan in de dienst, we hebben hem opgezocht in het klooster in Dordrecht, waar hij woont. Het klikte meteen tussen ons. Na twee gesprekken was de dienst klaar. Het wordt een filosofische dienst waarbij stilte een belangrijke rol speelt.

Het aftellen is begonnen: over 11 dagen trouwen we in het stadhuis en over 13 dagen trouwen we in de kerk en vieren we 's avonds feest.

Ouderwets dia avondje

Lieve lezers,

We zijn alweer bijna bijna twee maanden terug in Nederland. De dagen worden korter en het weer wordt guur. Voor ieder die zin heeft organiseren webij ons thuiseen ouderwets dia avondje (weliswaar met beamer en projectiescherm) over onze reis.Omdat ons huis niet zo groot is hebben we ook een middag gepland waaropjullie welkom zijn. Zegt het voort!

Zondagmiddag 30 oktobervan 14.00- 16.00, koffie en thee vanaf 13.30.
Vrijdagavond 4november van 20.00-22.00, koffie en thee vanaf 19.30.

Graag even mailen als je komt naar Judith.

Thuis

We zitten op het vliegveld van Ho chi Min City en beseffen dat dit onze laatste dag is in Vietnam. Onze reis is nu echt bijna afgelopen, helaas. We vliegen over Bangkok naar Londen. Daar komen we in de vroege ochtend aan en hebben daar een aansluitende vlucht naar Schiphol. Op Schiphol wacht een heus ontvangst commitee ons op. Maartens ouders, zijn zus Marianne, Stephan en nichtje Maud. Josephien Tros, 'n vriendin van Judith,heeft een prachtig spandoek voor ons gemaakt. Tanja, 'n vriendin van Maarten,is ook van de partij, zij heeft in ons huis gewoond toen we weg waren. Maartens moeder hangt een groot hart om onze nekken 'voor het verloofde stel! 'Het is een warm welkom en we zijn blij iedereen weer te zien.
Met zijn allen drinken we een kopjekoffie en thee. Maud laat zich vertroetelen door haar nieuwe oom en tante. Een klein uurtje later gaat iederweer zijns weegs. Tanjaneemt ons mee in de auto naar Amersfoort.

Het is heerlijk thuiskomen. Wat hebben we toch een fijn huis, zo licht en veel ruimte! In de keuken treffen we een ' welkom thuis' etenspakket aan. Dat heeft Tanja voor ons klaargezet, de schat! Oude kaas met volkoren brood, boeren yoghurt, beschuitjes en dropjes en nog veel meer. Moe van de lange reis springen we onder de douche en beginnen rustig met onze tassen uit te pakken. Last van een jet lag hebben we bijna niet.

In de twee weken dat we thuis bezoeken we vrienden en familie. Al dan niet op kraambezoek, want er is een heuse babyboom om ons heen. En 'last but not least': afgelopen donderdag zijn we in ondertrouw gegaan! Het is goed weer thuis te zijn.

(zie ook het 'nieuwe fotoalbum')

Het einde in zicht

(Judith schrijft:)

Op de olifant
Eerder hebben jullie een link naar een filmpje toegestuurd gekregen die we gemaakt hebben in Ban Lung. Ban Lung ligt in noord oostelijk Cambodja. Het is niet populair bij toeristen omdat de weg er naartoe slecht is en het een afgelegen provincie maakt omgeven door bergen. Twee uur eerder dan gepland komen we aan in Ban Lung, aangezien we bij de reistijd meestal een uur optellen, komt dat als een verrassing. Onze chauffeur rijdt lekker door, maar de tijdswinst komt vooral omdat de Chinezen bezig zijn deze weg opnieuw aan te leggen. Asfalt ligt er nog niet, maar de meeste bruggen zijn klaar en het wegdek is al redelijk geegaliseerd. China investeert in wegen om het land te ontsluiten. Ook in Laos en Nepal hebben we gezien hoe Chinezen wegen aan het bouwen zijn. In Ban Lung vinden we een prachtig guesthouse, de avontuurlijkste tot nu toe. 'Treetop' ligt aan de rand van een dal en is helemaal opgebouwd uit hout. De bungalows liggen kris kras verspreid en liggen tussen de bomen. Via een constructie van houten trappetjes kom je van de ene naar de andere bungalow, alsof je een eigen boomhut hebt, maar dan één die stijlvol is ingericht. Je kan in deze omgeving goed fietsen. We huren twee mountainbikes en

verkennen de omgeving. Er zijn een aantal watervallen en een kratermeer die je kan bezoeken.

De natuur is prachtig hier. In de droge tijd kan je ook meegaan op jungle tochten. Wij organiseren onze eigen jungletocht, per olifant! Hoewel het wachten op de olifant in het huis van een mannetje die het voor ons regelde misschien wel spannender was dan de tocht op de rug van de olifant zelf, was het al met al een hele belevenis. Tijdens het wachten kwamen namelijk nieuwsgierige bewoners van het dorp een kijkje nemen. Een peuter hurkt naast ons op de grond en doet een plasje. Kinderen dragen hier tot hun tweede jaar geen onderbroek of broek en zijn zindelijk vanaf hun eerste jaar. Vanaf dat ze 6 weken oud zijn houdt de moeder het kind al boven een potje, kriebelt in de schaamstreek waardoor het kindje gaat plassen. Wanneer de moeder dit met regelmaat doet, plast en poept het kind nooit op andere momenten. Hoezo 'up and go' luiers. Even later blijft het peutertje wat langer op zijn hurken zitten, en ja daar ligt een klein drolletje op de grond. De moeder loopt er behendig overheen als ze voor ons wat drinken pakt. Wordt dit niet opgeruimd, vragen we ons af. Er komt een hond aangelopen, hij snuffelt aan het drolletje en peuzelt het op als was een delicatesse. Opgeruimd staat netjes.
We genieten van de rust en de natuur van Ban Lung. Vanuit Ban Lung nemen we de bus rechtstreeks naar Siem Reap. Daar bevindt zich de toeristische trekpleister van Cambodja: Angkor Wat.

Angkor Wat
Voor de Cambodjanen is Angkor Wat het hart en de ziel van Cambodja. Het is het grootste religieuze bouwwerk ter wereld. Angkor Wat is een hindoeistische tempel ter ere van de Hindoe god Vishnu. Het gebouw is een replica van het universum in het klein. De middelste toren staat voor Mt Meru, de heilige berg en centrum van de wereld volgens het Hindoeisme. De lagere torens op de verhoging staan voor de continenten en de gracht eromheen voor de oceaan.
We wisten beide niks over de geschiedenis van Cambodja en het ontstaan van de Angkor tempels en dus besloten we naar het museum in Siem Reap gegaan. Dit bleek een museum volgens de Westerse standaard te zijn, zeer educatief en met een audiotour. Elody, een frans meisje die we ontmoet hadden in de bus, ging met ons mee.
Nu is Angkor Wat de bekendste en grootste tempel. Maar in een straal van 30 km om Angkor Wat heen zijn tempelruines te vinden in soortgelijke architectonische stijl. Je koopt een 1 of meer dagen kaart en dan mag je bijna alle tempels in de omtrek bezoeken.
Angkor was vanaf de 10e eeuw tot de de hoofdstad van het Khmer rijk. Angkor Wat is gebouwd in dezelfde tijd als de Notre Dame en Chartres in Parijs. Het was het hoogtepunt van welvaart, zeg maar de gouden eeuw van Cambodja (wat zich toen overigens uitstrekte over delen van Vietnam, Laos en Thailand) In die tijd woonden meer dan 1 miljoen mensen in deze deze hoofdstad, terwijl er toen in Londen slechts 50.000 mensen woonden. Helaas bouwden ze huizen, paleizen en publieke gebouwen destijds van hout en was steen voorbestemd voor tempels voor de goden. Alleen de tempelruines staan nu nog overeind.
De volgende dag om half vijf 's ochtends fietsten we in het donker Siem Reap uit naar Angkor Wat. Elody ging niet met de fiets, maar in een tuk-tuk. Dit doen de meeste mensen omdat het 10 km ten noorden van Siem Reap ligt. Kwart over vijf komen we aan bij de gracht van Angkor Wat. De lonelyplanet waarschuwt voor drommen mensen op 'de fotospots' rondom Angkor Wat bij zonsopgang en zonsondergang. Welnu zo'n honderd man staan voor het water te wachten dat de zon opkomt. Wij glippen langs de mensen en lopen de nog uitgestorven tempel binnen. We zien de eerste steen reliefs die getuigen van groot vakmanschap. De stenen waarmee de hele tempel gebouwd is liggen los op elkaar. Als je daarbij bedenkt dat Angkor Wat op het water is gebouwd, is het toch een wonder dat dit allemaal nog overeind staat. Ik verbaas me erover dat dit bij de kunstgeschiedenis lessen nooit behandeld wordt.
Je kan na al die eeuwen de heiligheid van deze plek nog voelen, alsof er iets van die energie is blijven hangen. De zon komt op en wij poseren voor de zelfontspanner voor typische met zuilen dichtgebouwde ramen van Angkor Wat.

Na Angkor Wat fietsen we naar Angkor Thom, de vroegere hoofdstad met een stadsmuur en gracht eromheen. Voordat je de stad binnen kan rijden moet je over een toegangsbrug waarvan de leuningen twee slangen zijn (Naga) Links wordt een slang vastgehouden door Goden (deva) en rechts door Demonen. Zie foto. De tempel in Angkor Thom is een bizarre tempel met mega grote hoofden erin verwerkt. Op 1 nek zitten 4 hoofden die elke een andere kant op kijken, zo heb je het gevoel dat je steeds in de gaten gehouden wordt. We fietsen verder en bekijken nog een paar tempels. Om 13.00 uur zijn we beide moe en fietsen op ons gemakje terug naar ons guesthouse.
Onze tickets zijn 3 dagen geldig, dus gaan we nog een dag fietsen en de andere dag met de tuk-tuk om een aantal verder weg gelegen tempels te bezoeken.
Het bijzondere van de Angkor tempels is dat je als bezoeker het gevoel hebt dat je een ontdekkingsreiziger bent. Er zijn geen looproutes uitgezet met touwen of borden, met uitzondering van drie tempels. De bouwwerken en ruines zijn omringt door bos en soms zelfs overwoekerd. Je kan een half uur door een bos lopen en opeens een tempel tegenkomen, zo uitgestrekt is het. Daarentegen worden bij bekende tempels busladingen Chinezen, Koreanen en Amerikanen gedropt en moet je de verkopers bijna van je af slaan. Ook dat hoort erbij. Gelukkig is het nu geen hoogseizoen en zijn we ook eens alleen in een tempel. Omdat er weinig regels zijn en weinig toezicht zie je helaas veel toeristen op half afgebrokkelde muren klimmen om een foto te maken of op een standbeeld klimmen. De Angkor tempels zijn vijfhonderd jaar lang 'vergeten' en bleven grotendeels goed bewaard, maar of ze vijftig jaar dagelijks busladingen toeristen aankunnen, dat betwijfel ik. Het verval kan je nu helaas al zien. Ik vrees dat er over 10 jaar weinig meer van over is, als dit zo doorgaat. Dus als je van plan bent Angkor te bezoeken doe het binnen nu en vijf jaar!

Krab in Kep
In het vorige verhaal schreven we over de projecten van de Brug, dit was na Siem Reap. Onze laatste bestemming in Cambodja was Kep, een plaatsje aan de zuidkust. Dit was tijdens de Franse bezetting een favoriete bestemming voor weekenden en vakanties. De Khmer Rouge heeft alle villa's verwoest. Als je door Kep loopt zie je letterlijk de vergane glorie, villa' s waar muren zijn weggeslagen, balkonnen vernield en daken verwoest. Om de vijf nieuwere huizen staat tenminste 1 vernielde oude villa met een grote lap grond eromheen. De overheid wil Kep zijn allure weer teruggeven en investeert in een boulevard en brede asfalt wegen. De grondprijs is zo hoog dat de Cambodjanen grond van bijvoorbeeld de verwoeste villa's niet kunnen kopen. Over een paar jaar zullen Chinezen en Koreanen hier waarschijnlijk het meeste hebben opgekocht.
Kep staat bekend om zijn 'seafood' en voor de krab. Judith eet voor het eerst in haar leven krab, oh wat was dat lekker! Voor 5 euro krijgen we een groot bord met gegrilde krab, waar de ?ow budget' reizigers van smullen.

Good morning Vietnam
Vanuit Kep nemen we ? ochtends de bus naar Hatien. Onderweg passeren we voor de laatste keer een grens over land. Hatien lig 2 km voorbij de grensovergang.
Het valt me op dat de mensen allemaal druk aan het werk zijn. Niet één ligt in een hangmat. Vietnamezen zijn bezige bijen. Later merken we, dat ze ook een stuk pittiger zijn dan de zachtmoedige Cambodjanen en luie Laotianen. Qua directheid lijken ze op de Indiers. Zo zat ik in een internetcafe wat plaatjes te bekijken van trouwjurken en opeens voel ik iets tegen mijn arm. Ik kijk opzij en zie dat het meisje naast me uit nieuwsgierigheid bijna bij me op schoot zit en ze vraagt of die jurk van mij is en zegt dat ze hem mooi vindt. Tijdens een gesprek pakken Vietnamezen vaak even je arm vast uit of wrijven over je rug als bedankje. Aan de andere kant kom je hier ook weer schreeuwende ruziemakers op de markt tegen.
Onze afdingtechnieken uit India werken ook weer, dus daar maken we veelvuldig gebruik van. Moeilijk kijken, zeer scherpe prijs noemen, meteen maar rustig weglopen als ze niet akkoord gaan, en wachten tot ze je terugroepen om een betere prijs af te spreken :). In Laos werkte dit bijvoorbeeld niet, daar zijn de mensen te lief, zij gaan geen andere prijs noemen als je vraagt wat 'hun beste prijs' is of als je vraagt om een lager bedrag te noemen. Maarten kwam erachter dat je ze daar moet 'overrulen' zij vragen een bedrag, lachtend en beslist een lager bedrag noemen, het geld al uit je portemonnee pakken en ze gaan akkoord :). Je moet wel altijd onderzoeken wat een redelijke prijs is.

Open tour
We kopen in Ho Chi Min city een 'open tour' busticket naar Hue. Onderweg stoppen we in Nah Trang en Hoi An. In Nah Trang genieten we van het strand en nemen onze laatste duik. We zijn verwend met Indonesische onderwaterwereld en dus valt dit vooral qua zicht wat tegen (minder dan 10 meter). Wel zien we een octopus van bijna een meter voor ons langs zwemmen. Ik heb nooit geweten dat deze beesten van kleur veranderen. Eerst is hij zwart en later kleurt hij met de stenen en het koraal mee, naar roze en blauw.
Het is zomervakantie in Nederland en dat merken we. Overal komen we Nederlanders tegen.

Kleermakers Walhalla
In Hoi An hebben we een belangrijke missie: onze trouwkleding laten maken. Hoi An heeft een oud centrum, maar is even bekend om zijn kleermakers. Drie kwart van alle winkels in het oude centrum zijn kleermakers (ongeveer 300). De kwaliteit van de stoffen en het naaiwerk is heel divers. We nemen 1 dag de tijd om kleermakers te vergelijken en goeie stoffen te zoeken.
In de afgelopen maanden heb ik internet afgestruind naar mooie modellen van jurken, en plaatjes heen en weer gemaild met m'n zusjes.
In twee kleermakers hebben we meteen vertrouwen, die zien er professioneel uit (en hebben goede reacties op het tripadvisor forum). Omdat ik de modellen van de jurken in mijn hoofd heb kan ik heel gericht op zoek naar zijden stoffen, wat steviger, mooie glans. De meeste zijde importeren ze uit Thailand. Het is wel goed opletten, want ze zoals elke toeristische trekpleister kan je weleens bedrogen worden. Zo noemen ze op straat en in de meeste kleermakerswinkels alles wat glanst: zijde. Pas als je doorvraagt geven ze soms toe dat het een mix stof is. Nu kan ik altijd de brandproef doen ter controle, de aansteker hebben we altijd bij de hand. Maar het is fijn als je in een winkel staat waar de verkoopster meteen aangeeft dat het een mix stof (vb. poly-katoen).

Ik heb gekozen om mijn trouwjurk te laten maken bij een kleermaker die wat duurder is dan het gemiddelde. Maarten en ik hadden beide meteen een goed gevoel bij deze zaak. Klasse naaiwerk en vriendelijke adequate verkoopsters. De tweede dag vind ik de juiste stof, nemen ze mijn maten op en bespreken we het model naar aanleiding van een plaatje van internet.
Maarten laat hier ook zijn pak maken. We vermijden het woord 'trouwen' omdat we hebben gemerkt dat dat een verhoging van tenminste 100 dollar betekent. We houden het op een 'special party' en dat we al drie jaar getrouwd zijn. Ik vind het erg spannend, het plaatje maken ze nu tot een echte jurk die ik straks aankan! Gelukkig werken ze hier snel, want de volgende dag in de middag kan ik mijn jurk al passen. Eén tekenaar en knipper en twee naaisters zijn een avond en een ochtend (wie weet ook een nacht?) met mijn jurk bezig geweest.
De volgende middag rijden we iet wat zenuwachtig naar de winkel. In de pashokjes hangen het maatpak en de jurk al klaar. De jurk zat als gegoten, maar er moesten nog wat kleine dingentjes worden aangepast. Terwijl ik voor de spiegel sta, zie ik in mijn ooghoeken alle verkoopsters uit de winkel (en een paar toeristen) bewonderend toekijken. Ook de naaisters komen erbij om de wijzigingen in te spelden, maar ook zij lijken wel trots op wat ze gemaakt hebben. Maartens pak is ook prachtig geworden, heel verfijnd, simpel en chique. Zes dagen later passen we voor het laatst de jurk en het pak, en nu zitten ze perfect. Naast kleermakers hebben ze hier ook schoenmakers bij de vleet. Dus ik heb meteen bijpassende leren schoentjes laten maken.
Het resultaat zullen jullie volgend jaar april zien! :)
Het strand bij Hoi An ligt op fietsafstand van ons hotel, daar hebben we een paar ochtenden doorgebracht. Zwemmen in een warme zee.
Vandaag zijn we aangekomen in Hue. Vier uur met de bus vanaf Hoi An. Hier blijven we nog twee dagen en dan nemen we de trein terug naar Ho Chi Min city. Daar vertrekt de dag erop ons vliegtuig naar Bangkok en aansluitend vliegen we naar Londen en Amsterdam. 15 augustkomen we aan op Schiphol.

Aids bestrijden met water

Het komende bericht hebben we geschreven naar aanleiding van ons bezoek aan projecten van De Brug in Cambodja. We waren zo onder de indruk van deze organisatie dat we dit stuk geschreven hebben. Het zal ook op de AFAS site gepost worden.

Aids bestrijden met water

Wij zijn Maarten en Judith en we reizen 8 maanden door verschillende Aziatische landen. Eén van de laatste landen die we aandoen is Cambodja. In Cambodja is een Nederlandse organisatie actief Stichting 'De Brug', die samen met de zusterorganisatie Spie-en (Cambodiaans voor brug) projecten uitvoert op het platteland. Maarten zijn werkgever AFAS is een van de sponsors van deze organisatie en zodoende mogen we 2 dagen mee gaan met de directie van 'De Brug', die toevallig op hetzelfde moment in Cambodja zijn.

Toen ik hier een kleine maand geleden aankwam wist ik bijna niks over dit land. Ik had wel eens gehoord van Angkor Wat een tempelcomplex, de killingfields in Phnom Penh en de Khmer Rouge. Een land waar de geschiedenis ervan aardig langs me heen is gegaan. Toen we aankwamen in onze eerste stad in Noord Cambodja, lazen we dat deze stad 4 jaar geleden alleen met de boot bereikbaar was, want over land duurde het al helemaal een eeuwigheid. Een stuk wat nu 1,5 uur kost deed je toen in 12 uur.

De geschiedenis
De Khmer Rouge heeft van 1975 tot 1979 alles kapot gemaakt in dit land, de gehele infrastructuur, fabrieken, scholen, maar ze hebben ook in 4 jaar tijd een ¼ van de bevolking omgebracht (3.000.000 onschuldige mensen) en het land volgeplant met landmijnen. Alle intellectuelen werden gedetineerd en vermoord. Men verstond onder een intellectueel al iemand die een Engels lied kon zingen. Iedereen werd dwangarbeider gemaakt op het platteland, zo veranderde het land voor 4 jaar in één groot slavenkamp. Dit regime werd verdreven door de Vietnamezen, die het land 10 jaar bezet hebben en hierna kwamen de VN soldaten die voor wederopbouw en stabiliteit moesten zorgen. Naast stabiliteit namen ze ook AIDS mee. Nu is er een democratie in het land met een regering die vrij corrupt is.

Optimisme
Vanaf het begin dat ik hier ben, raakt dit land me. Het is het optimisme en vergeving wat je ziet in de mensen, in hun ontwapende glimlach en hun toewijding om hun land op te bouwen. Kinderen op straat begroeten je met een vrolijk 'Hello', of kijken je verwonderd aan. Het land behoort tot de 20 armste landen ter wereld. Het is een land wat volop in beweging is. Overal wordt er gebouwd, en er worden massaal nieuwe wegen aangelegd. Het verkeer op de weg rijdt alsof er geen regels zijn, maar toch is niemand geïrriteerd. Zo wacht men rustig totdat een vrachtwagen midden op een weg gekeerd is.

Stichting de Brug
Ik was altijd sceptisch over hulporganisaties. Je maakt mensen afhankelijk en het geld gaat naar de verkeerde dingen. In sommige landen, waaronder ook Cambodja, rijden medewerkers van hulporganisaties in de duurste SUV's en worden dik betaald. Daar gaan mijn haren recht van overeind staan. Hoe kan je zoiets nu verantwoorden? Als voorbereiding op ons bezoek hebben we de website van de Brug eens goed bestudeerd. Wat me opviel was de transparantie. Het jaarverslag en de jaarrekening staan op de website. Hierin zien we dat de organisatiekosten in Nederland ontzettend laag zijn, namelijk 10.000 euro. Men werkt samen met de Cambodjaanse stichting Spie-en (brug in het Cambodjaans). Het werk in Cambodja wordt uitgevoerd door deze organisatie, die uitsluitend Cambodjaanse medewerkers heeft. De organisatie in Cambodja bestaat uit een bestuur van 9 leden en 2 stafleden. Voor de rest zijn er zo'n 110 vrijwilligers actief. Bij alle projecten ligt het initiatief bij de hulpvragers, de dorpelingen. Zij maken de plannen, bereiden het project voor en dragen er zelf aan bij door middel van verstrekking van grond en arbeid. De Brug/Spie-en betaalt (meestal) alleen de kosten van de ontbrekende materialen. Soms wordt zo nodig ook noodhulp verstrekt, zoals bij overstromingen.

De missie van De Brug is: Helpers helpen helpen. Het doel is met de projecten een brug te zijn tussen een arme situatie en een betere situatie. Er wordt steeds gekeken hoe ze met een 'low budget' zoveel mogelijk kunnen doen. Een dorp vraagt bijvoorbeeld een verbindingskanaal aan vanaf een waterreservoir. Spie-en voorziet de dorpelingen met machines en materiaal. Het project waar ze geld voor hebben gekregen is een kanaal. Wat we zagen is dat ze van de uitgegraven grond naast het kanaal een prachtige weg hebben gemaakt bedekt met steengruis, 1 +1 = 3! Over deze weg fietsen de kinderen nu naar school en kan de rijst beter afgevoerd worden van het land.

2 dagen op stap
Wij mogen twee dagen mee op stap langs projecten van 'De Brug'. Een unieke kans om op plaatsen te komen waar een normale toerist niet komt, maar waar 80% van de bevolking 'verstopt' zit namelijk op het Cambodjaanse platteland.
We hebben om 7 uur 's morgens afgesproken bij het hotel waar de directieleden van de Brug, Frits en Beja Weitkamp verblijven. Beja en Frits zijn een stel, die 4 jaar geleden het werk hebben overgenomen van de inmiddels overleden oprichtster Diny van Bruggen. Zij doen dit werk geheel vrijwillig. Zelfs een gedeelte van de onkostenvergoeding betalen ze terug aan de stichting.
Samen met de twee kantoormedewerkers en vier stafleden van Spie-en gaan we de volgende projecten bezoeken:
Bezoek aan aidspatiënten en weeskinderen
Bezoek groot irrigatie project wat in 2009 is opgeleverd, gesponsord door AFAS
Bezoek oplevering kanalen, een brug en een waterreservoir

AIDS
Cambodja is niet een land waar men een ziektewet heeft. Zodra je AIDS hebt ben je aan de goden overgeleverd. De dorpsbewoners zien je als een paria. Je wordt soms ergens achterin het dorp verstopt. Gelukkig zijn er momenteel wel goede medicijnen (AIDS remmers) die door de staat vergoed worden. Spie-en zorgt ervoor dat een patiënt een vrijwilliger krijgt toegewezen, waardoor men weer een sociaal contact heeft, maar die controleert ook of de patiënt goed zijn medicijnen inneemt. Als ze dagelijks medicijnen innemen zijn ze wel ziek maar hoeven ze er niet aan te overlijden. Met als gevolg dat hun kinderen geen wees worden. Omdat aidspatienten minder of geen inkomen hebben, krijgen ze per maand een 15 kg rijst en $5 'handgeld'. Elk bezoek bij een patiënt dient de vrijwilliger de status van de patiënt te rapporteren. Bij ons bezoek wordt er gekeken of de patiënt inderdaad bestaat en hoe die ervoor staat. Bij dit gezin heeft de vader, de moeder en 1 dochter AIDS. De ouders zien er goed uit, het meisje heeft waterige ogen en kijkt bang. Nu blijkt dat de vader weer bijna 100% kan werken en dat geldt ook voor de moeder. Als dit zo blijft zal dit gezin minder rijst en geld krijgen. Hierdoor kan er weer iemand anders geholpen worden.

Water doet leven
De irrigatieprojecten zijn een apart verhaal. De oprichtster van deze 19 jarige organisatie Diny van Bruggen (voormalig kinderarts) keek heel procesmatig naar hulp. Je kan wel allemaal nieuwe ziekenhuizen en hospicen gaan bouwen voor alle AIDS slachtoffers, maar hoe ontstaat dit nu? Cambodja is een land waar 2 seizoenen zijn, een droog en een nat seizoen. Om rijst te verbouwen heb je heel veel water nodig. Dit kan normaal maar 1 keer per jaar, omdat er daarna niet voldoende water meer is. Pol Pot had dit tijdens de Khmer Rouge periode goed ingezien, dus werden er irrigatieprojecten opgezet. Het grote AFAS irrigatieproject in de provincie Kampong Cham is ooit opgezet in deze periode.

Als mannen naar de stad trekken
Nadat er geoogst is, trekken de mannen naar de stad om daar geld te verdienen, omdat er thuis niks meer te verdienen valt, het land staat immers droog. Ze blijven daar meestal een aantal maanden. Er heerst hier een bordeel cultuur en mannen vinden dat ze minimaal 1 keer in de maand sex moeten hebben (de vrouwen vinden dit ook). Dit met als gevolg dat de vrouwen van de mannen na thuiskomst ook AIDS krijgen en de kinderen mogelijk ook besmet raken. Als de ouders overlijden worden de kinderen wees. Hoe kan je dit oplossen? Door de mannen op het land te houden. Door het maken van waterreservoirs en het aanleggen van kanalen zorg je ervoor dat men 2 en soms zelfs 3 per jaar kan oogsten. Hierdoor heeft men meer inkomen en bovenal gaan de mannen niet naar de hoeren toe. Het enige bijeffect is dat in de geholpen dorpen nu meer kinderen geboren worden.

De cijfers
Wat zijn de cijfers van bijvoorbeeld het herstellen van zo'n irrigatieproject in Kampong Cham? Dit project omslaat een gebied van honderden hectares landbouwgrond waar 18.000 mensen en zo'n 5.000 gezinnen van leven. Het is nu het begin van het regenseizoen en de grond zou droog moeten staan. We staan op de dijk naast het waterreservoir en kijken om ons heen, alles is groen. Een blije boer begroet ons vanuit zijn rijstveld. De communeleider vertelt ons dat er nu 2 tot 3 keer per jaar rijst geoogst worden. Men verbouwt sinds kort ook verschillende groentes. Het waterreservoir loopt vol in het natte seizoen en de verschillende sluizen die naar een netwerk van kanalen lopen zorgen voor een gedoseerde watertoevoer naar het land. Er is een waterschap aangesteld, die de sluizen beheert en ook de dijken van het reservoir controleert. De commune heeft ook geld gereserveerd voor onderhoud. Dit project waardoor zoveel duizenden mensen uit een armoedige situatie zijn gehaald werd door AFAS gesponsord voor een bedrag van $180.000.

Opening
We hebben ook nog een aantal projecten officieel geopend. Het dorp loopt uit en iedereen van Spie-en krijgt een kokosnoot om de dorst te lessen. De communeleiders van de dorpen zijn er en iedereen heeft zijn mooiste kleren aangetrokken. De mensen zijn zo blij en willen ons bedanken. Ook vinden ze het mooi dat er mensen komen kijken naar het resultaat, waar ze trots op zijn.. Wie wil er nu niet een blanke zien lopen met een gieter over een stuk land? Om het project officieel af te sluiten wordt er een certificaat overhandigd wat later weer aan de donateur wordt gegeven als bedankje. (AFAS bedankt!)

Durf groot te denken
Als we gaan kijken naar de voortgang van een dam die wordt gebouwd in de zuidelijke provincie Takeo, zien we met eigen ogen hoe professioneel dit werk wordt uitgevoerd. De Cambodjanen werken onder leiding van een ingenieur en met professionele meetapparatuur, graafmachines en vrachtwagens. Gelukkig is er nog 'know how' in dit land. Wanneer we een ronde maken over de dam, wordt er gevraagd door de communeleider of we ook niet meteen een weg van 100 meter willen aanleggen als verlenging van de dam, zodat meerdere dorpen beter ontsloten kunnen worden. Het antwoord wat meneer Koy, de directeur van Spie-en geeft aan de 60 jarige communeleider is als volgt: 'Je vraagt nu ons om hulp, maar kan je het ook zelf? Als je het heel graag wil kan je met je bewoners een weg aanleggen van hier tot Phnom Penh, als je het héél graag wil. Of stel je hebt een liefje in Kampong Cham, dan vind je ook een weg bij haar te komen (iedereen lacht!). Durf groot te denken en ga niet je hand ophouden. Als je dan iets te kort komt, dan kunnen we daar altijd naar kijken, maar we willen dat jullie ook initiatief tonen en investeren. Laten we daar duidelijk in zijn. Wij willen een brug zijn om uit de armoede te komen. '

Oma Ting
Oma Ting is een begrip voor deze stichting. Er staat een leuk filmpje over haar op youtube. Zij staat symbool voor de AIDS wezen in dit land. Oma Ting werd 2 jaar geleden gevonden door een vrijwilliger van Spie-en. Ze woonde tijdelijk onder een huis met 6 kinderen. Het huis was van iemand die op reis was, maar er was geen andere plek voor hen. Zij voedt de kinderen op van haar overleden dochter en schoonzoon, die aan AIDS zijn overleden. Medicijnen voor haar dochter en schoonzoon waren zo duur, dat ze destijds zelf haar huis heeft moeten verkopen. Stel je voor een oma van achterin de 60 die zes (deels) puberende jongens opvoedt. Soms heeft ze hoofdpijn, vertelt ze, nou dat kan ik me wel voorstellen. De stichting bouwt ook huizen. Oma Ting heeft vorig jaar een stalen huis met wat grond gekregen (1.200 euro) en een waterput ($250) voor de deur. Als we aankomen bij oma Ting zie ik 6 jongens waarvan 5 in een schooluniform. De kinderen zien er goed uit. Naast kleding krijgen ze schoolboeken en een fiets te leen tot ze klaar zijn met school, wanneer ze meer dan 3 km moeten reizen naar school. Naast deze schoolspullen krijgt de pleegouder ook per maand rijst voor het kind. Het bijzondere van deze aanpak is dat een kind in zijn eigen vertrouwde omgeving kan blijven wonen en vaak wordt opgevangen door familie of buren. Andere organisaties werken met weeshuizen, maar bemerken steeds vaker de keerzijde van dit soort opvang. Kind is uit zijn natuurlijke leefomgeving, wordt tot zijn 18e helemaal verzorgd in een tehuis en kan hierna niet op eigen benen staan omdat ze te afhankelijk zijn van de hulp. Daarbij kost een weeskind van De Brug 100 euro op jaarbasis, en een kind in een weeshuis $250 per maand!

Uit liefde
De reden dat De Brug met relatief weinig geld aidspatiënten en weeskinderen kan ondersteunen komt omdat ze werken met vrijwilligers. Vrijwilligers in een land waar het gemiddelde gezin moet rondkomen van $0,5 per dag. 110 Cambodjanen op het arme platteland die iets doen voor een ander zonder er zelf iets aan verdienen. Dit is iets waar Judith kippenvel van krijgt. Waarom dan toch vrijwilligerswerk doen? Alle vrijwilligers van Spie-en dragen een t-shirt met achterop: 'Liefde is belangrijk, liefde is eindeloos. citaat Diny van Bruggen' De vrijwillligers die we treffen bij de aidspatienten zijn betrokken en dankbaar voor de hulp die ze mogen geven. We horen dat ze trots zijn om voor Spie-en te werken en dat ze door hun werk ook gewaardeerd worden in de dorpsgemeenschap. Er is zelfs een vrijwilligster verkozen tot dorpshoofd. Prachtig om te zien hoe mensen kunnen groeien door zich belangeloos in te zetten voor anderen. Deze krachtige liefdevolle mensen kunnen Cambodja opbouwen. Als je het zo bekijkt is het toch een rijk land. Het ontbreekt helaas aan geld en aan wijze bestuurders die het geld mogen besteden.

De Brug maakt een verschil voor de mensen in Cambodja. Met hun inzet bouwen ze een betere en onafhankelijke toekomst van het land.
Wij zijn geraakt door wat deze stichting doet. Via de website van 'De Brug' kan je een donatie overmaken en word je op de hoogte gebracht waar je aan hebt bijgedragen.

'liefde is belangrijk, liefde is eindeloos'

Frans Azië

Vientiane is een stad die je terugbrengt in de tijd. De hoofdstad van Laos, een oude Franse kolonie, die ligt aan de Mekong, heeft nog een authentiek gevoel. Koloniale huizen, een plein met een fontein met restaurants eromheen. Bakkerijen waar je iedere dag verse baguettes kan eten belegt met 'La vach qui rit kaas', en een goed kopje koffie. Een Arc de Triomph ontbreekt zelfs niet in deze hoofdstad. Alleen lopen over deze ' Champs Elyssee' vele in oranje geklede monniken. Het is de meest relaxte hoofdstad die ik ken. We huren een fiets en verkennen de stad op ons gemak.

Armoede en four wheel drives

Laos is één van de armste landen in Zuid Oost Azië. Als je het straatbeeld van Vientiane bekijkt, kan je hier bijna geen voorstelling van maken. Luxe four wheel drives (Landcruisers, Lexus, BMW, Mercedes) domineren het straatbeeld en het prijsniveau van voedingswaren is bijna op een Europees niveau. Het is een interessant gegeven dat de armste landen op aarde de duurste landen zijn om te leven, omdat ze afhankelijk zijn van de import. Het is een land waar ontzettend veel ontwikkelingsgeld wordt besteed, alleen vraag je je soms wel af of het geld ook buiten Vientiane wordt uitgegeven.

Op bezoek

De ouders van Judith komen ons hier opzoeken. Ze hebben eerst 2 weken zelf met een backpack rondgereisd in Maleisië en vliegen daarna naar Vientiane. Ze reizen een week met ons mee. We hebben zelf al een paar dagen de stad verkend en een mooi guesthouse gezocht. We gaan ze in stijl ophalen met een tuk tuk. Het vliegveld zit op 4 km afstand van het centrum. Tuk tuk's mogen eigenlijk niet komen op het vliegveld, dus we spreken af dat onze tuk tuk ergens aan de rand van de parkeerplaats blijft wachten. De ouders van Judith vinden het een geweldig welkom. Ik krijg een flashback dat mijn ouders 10 jaar geleden dit ook zo geweldig vonden, toen ze mij kwamen opzoeken op mijn eerdere reis.

Met 30 km per uur scheuren we door de straten van Vientiane. Met deze snelheid hoef je niet te remmen, wat fijn is want de remmen blijken het niet te doen. Als we bij een stoplicht aankomen wordt 50 meter voor het stoplicht het gas ingehouden. Het guesthouse wat we hebben geregeld valt ook helemaal in de smaak. De volgende dag gaan we, nu met z'n vieren, op de fiets de stad verkennen. Buiten het centrum zie je veel grote villa's staan en een paar kilometer daarbuiten staan de houten huizen met golfplaat daken in de bosjes. In één dag hebben we de hele stad gezien.

Luang Prabang

Een dag later gaan we met de bus naar Luang Prabang. Een busrit die door de bergen gaat en ongeveer 11 uur zal duren. Ik bied m'n schoonmoeder een pilletje aan tegen de wagenziekte. Het zijn heftige pilletjes die we in Thailand hebben gekocht. De uitwerking van het pilletje is als volgt: een opgezette keel, een dikke tong, je evenwichtsorgaan functioneert niet meer goed en hierna val je in een diepe slaap. M'n schoonmoeder kon zelfs niet meer praten. Ze verontschuldigd zich dat ze niks kan zeggen, daar zitten we dan naast elkaar te slapen. Uitgerust komen we rond 19 uur aan in Luang Prabang. We gaan eerst wat eten en zoeken hierna een guesthouse. De ouders van Judith blijven bij de tassen en wij gaan lopen een rondje langs verschillende guesthouses. Deze manier doen we meestal, maar dan gaat er één van ons zoeken. We hebben bijna nooit wat besproken. Na een uur hebben we een prettig guesthouse gevonden.

Ochtend ritueel

Luang Prabang (LP) is nog meer 'mellow' dan Vientiane. Als we 's morgens ontbijten aan de Mekong ontwaakt de schoonheid van deze stad. Er is hier bijna geen verkeer, omdat dit stuk van LP op een schiereiland zit. Dit schiereiland zit zo'n 10 a 15 meter boven de geelbruine rivier. In dit gedeelte van Laos gaat er veel vervoer over de rivier. Langzame boten, speedboten (aangedreven met oude vrachtwagen motoren), ferries die mensen overzetten naar de andere kant van de rivier. In de stad zijn vele Wats (boeddhistische tempels). Als we 's morgens door de straten van LP lopen zien we allemaal mensen op straat knielen met eten voor zich. De monniken maken elke ochtend (tussen 5 en 6 uur) een ronde door de stad om aalmoezen op te halen. Dit ritueel vindt elke dag plaats.

Als we rond 6 uur op de markt aankomen, is het al zeer levendig daar. We sprokkelen hier ons ontbijt bij elkaar, twee baguettes belegd met la vache qui rit-kaas, papaya salade met sticky rice, baguette met ei, die we hierna opeten in ons guesthouse. De moeder van Judith was een beetje bezorgd dat we niet genoeg fruit eten. In Laos heb je de lekkerste en grootste ananassen van Azië en overal vind je rijpe mango's. De ananassen worden met bergen te gelijk aangeboden op de markt. We kopen bijna elke dag een ananas of mango's. In ons guesthouse ligt na twee dagen een grote schaal en een hakmes voor ons klaar om een ananas 'te slachten'.

Waterval en de Mekong Song

Als je in LP loopt vraagt iedereen die een vervoermiddel heeft of je naar de watervallen wil gaan. Na een boottocht over de Mekong en een bezoek aan een grot met Boeddhabeelden, bezoeken we de Kuang Si waterval. Meteen na de ticketoffice staat het opvangcentrum en speeltuin voor Aziatische Zwarte beren en hierna komen we het eerste gedeelte van de waterval tegen. De fototoestellen worden uit de tas gehaald. Als de eerste foto' s zijn gemaakt en we allemaal stil zijn van de schoonheid van deze natuur nemen we een duik in het water. Judith staat als eerste in bikini klaar, ze kan niet wachten. Het blauwe mintgroene water komt hier over verschillendeplateaus naar beneden. Het is een heerlijke verkoeling met deze tropische temperaturen.

De avond voor Judith's ouders vertrekken eten we Indiaas. Op een bankje aan het water drinken we met znn allen een klein flesje rijstwijn, die we even eerder op een nachtmarkt hebben gekocht. Terug in het guesthouse zingt Jan (de vader van Judith) een lied voor ons:

Mekong song
1. Een poos geleden gingen ze weg
de achterblijvers hadden pech
We moesten ze wel laten gaan
want wij zaten vast aan onze baan
Het werd een echte Tour d' amour
van Amritsar tot Kuala Lumpur
In Nepal ging het iets te rap
de hoogteziekte bleek geen grap

Refrein:
Kijk es wat ze aan elkaar beleven - leven
't Gaat al goed een heel half jaar
Samen kun je alles overleven - leven
Jullie zijn een prachtig paar

2. Op Bali was er minder gesjouw
en Maarten sprak: ik wil met jou
voor eens en voor altijd als mijn vrouw
en ja daar komt ook het woordje 'trouw'
Men kent elkaar nu door en door
en zitten helemaal op hetzelfde spoor
Het thuisfront reageerde verblijd
en heeft voor het echie nog alle tijd

3. Ze kregen op reis ook nog bezoek
van Heit en Mem in korte broek
Van het vliegveld ging het per tuk tuk
Toen kon 't voor ons al niet meer stuk
En Laos blijkt een mooi groen land
gemoedelijk met een losse hand
Als rode draad de gele Mekong
en Jan die af en toe ook zong:

Refrein: Kijk es wat ze aan elkaar beleven ....

Verder met z'n tweeën

We reizen nu weer met z'n tweeën langs de Mekong naar het zuiden van Laos.
Qua reizen zitten we nu allebei in een zeer relaxte modus. We moeten beide niet zoveel meer zien of beleven. Het is anders dan lui zijn. We kunnen genieten van alles wat er om ons heen gebeurd. Een stromende rivier, een palmblad, een heerlijke maaltijd, het tikken van de regen tegen het dak en natuurlijk van elkaar. Heel rustgevend is het ook dat we beiden een zelfde tempo hebben. We hoeven niks aan elkaar uit te leggen.

Ook komen de eerste gedachtes weer terug van dat het straks voorbij is. We zijn beiden zeer dankbaar dat we dit met elkaar mogen meemaken en vooral dat we dit met elkaar kunnen delen.

Oom Maarten en Tante Judith

Tot slot willen we met jullie delen dat wij oom en tante zijn geworden. Marianne, de zus van Maarten, is bevallen van een dochter. Ze heet Maud. Trots en dankbaar zijn we met de geboorte van ons nichtje. Helaas moeten we nog even wachten voordat we kunnen 'baby knuffelen'.

15 days in Thailand

Maarten vraagt Judith:

Judith, hoe voel je je? Wat ben je toch een klojo, om deze vraag te stellen, lekker begin, zeg ik lachend. Hoe bedoel je? Nou niet heel goed, mijn maag is nog wat van slag na het eten van gisteren. We hebben Indiaas gegeten, het smaakte goed. Tot we thuiskwamen en jij aan de diarree zat en ik last van mijn buik. Waarom zie je dan zo bleek de laatste tijd? Ja, de rest van mijn lijf is bruiner dan mijn hoofd. In Nepal heb ik een gezichtscrème gekocht van Olay, daar zit een zonnefilter 15 in en misschien ook wel bleekmiddel. Aziatische vrouwen willen wit zijn, zo wit mogelijk. Want wit is mooi.

Als ik zeg tripadvisor.com wat komt er dan in je op? Een kamer in een luxe resort aan de Thaise kust die binnen ons (low) budget past. Voor 14 euro per nacht hadden we een kamer om 'u' tegen te zeggen. Stijlvol ingericht, met koelkast en uitzicht op zee. Elke dag werd ons bed opgemaakt en lagen er schone handdoeken klaar. Tevens waren we op twee andere gasten na, de enige in het dit resort en zwommen we 's avonds in een verlicht privé zwembad. Deze kamer en de kamer in het eveneens luxe Ibis hotel in Bangkok hadden we gevonden via www.tripadvisor.com. De laatste aanbiedingen en 'low season' prijzen van de hotels worden twee maal per dag ge-update.

Hoe zijn de mensen in Thailand? Ik heb ze als heel blij en vriendelijk ervaren. Ze zijn niet zo spontaan als de Indonesiërs die je op straat zo maar aanspreken, maar eerder wat rustiger. In ons resort in Khao Lak, aan de Thaise kust, troffen we een Thaise mevrouw. Toen we vertelden dat onze volgende bestemming Bangkok zou worden, bood ze ons aan naar Bangkok te brengen. Zij woont zelf Ayutaya, een stadje boven Bangkok. In plaats van een toeristen nachtbus, zaten we nu een dag bij haar in de auto. Ze kon een beetje Engels, en hield niet van de radio, dus was het lekker rustig in de auto. Ze vond het wel gezellig, al zei ze dat niet maar dat merkten we aan de ' stopplekken' die ze met zorg voor ons had uitgezocht. Zo stopten we bij de 'Amazing Toilet's ' Een rij dubbeldekker touringbussen stonden op de parkeerplek, nee we waren niet de enige. Het leek een soort park met twee cafeetjes tussen de bloemenstruiken en plantenpotten. Er was een route uitgestippeld met pijlen, die we na een kopje thee, gingen lopen. Gelukkig moesten we plassen, want de toiletten op de route, die waren bijzonder! Een biggenkont met een kontgaatje in de vorm van een hartje, waar je doorheen kon kijken, een toilethokje in de vorm van een drol met maden en een strontvlieg erop, een Tarzan en Jane toilet in een boomhut, een watervaltoilet, waar water over de ingang stroomde en nog veel meer. Geweldig, wat origineel! De tweede stop was bij een monument voor de bekendste monnik van Thailand, een park met een mega groot beeld van deze monnik het was een soort bedevaartplek voor Thaise boeddhisten. Het was ontzettend heet, maar we hebben toch een rondje gelopen.

Welke drie dingen zijn je het meeste bijgebleven van Bangkok?
Volgens Maarten kan je niet backpacken door Zuidoost-Azie en niet op Khao San Road zijn geweest. Lopend over Khao san Rd kreeg ik een Lowlands gevoel, allemaal soorten muziek pop/rock muziek klonken door elkaar. Veel jonge westerlingen met sjabbiebroeken. Zonder een tatoo en dreadlocks hoorde je er eigenlijk niet echt bij. Als je nog geen tatoo had dan was er om de tien meter wel een tatoo shop. Eetstalletjes en eindeloos veel terrasjes met drinkende (en dronken) jongeren. Oh, wat was ik blij dat we niet in deze straat hoefden te overnachten, dit waren veel te veel prikkels en drukte.

Twee straten verder dan Khao san Rd vonden we het eetcafé Joy Luck Club. Deze plek is me bijgebleven omdat het een soort oase was in deze hectiek. Dit kleine cafeetje was versierd met series kleine speelgoedpoppetjes: beertjes, vogeltjes, action man's, poppels etc. Het vegetarische eten was voortreffelijk en de rijst was geserveerd in de vorm van een gans en een beer. Je kon zien en proeven dat het eten met liefde bereid was. De vrouw die kookte en serveerde was zo vriendelijk dat we voor de herinnering een foto van haar gemaakt hebben.

Het tweede wat me van Bangkok is bijgebleven is de vervuiling. Het was de eerste plek waar ik een trap opliep en compleet buiten adem bovenkwam. Bij elke inspanning leken mijn longen te protesteren. Gelukkig heb ik medicijnen bij me die ik elke dag verschillende keren innam. Het verschil tussen de warmte buiten en kou van de airco in winkels en o.v. Was te groot. Daarnaast heb ik in mijn leven niet zoveel verkeer gezien. Honderden scooters, auto' s en bussen staan bijna 24u per dag in rijen voor het stoplicht. Echt zonnig leek het buiten nooit te zijn, door de smokwolk die boven de stad hing. Bangkok is een wereldstad met veel hoogbouw en sinds kort zijn ze ook snelwegen in de hoogte gaan bouwen. Zo kan je ook met de skytrain, een monorail trein die over het drukke straatverkeer heen zoeft.

Het derde wat me is bijgebleven uit Bangkok zijn de massages. Oeh, na de eerste massage had ik al zin in de volgende. Massage's zijn verslavend en goedkoop. Voor 4 euro wordt je een uur flink onder handen genomen. Thaise massages zijn intensief en voelen niet altijd lekker aan. De kleine Thaise vrouwtjes hebben ontzettend sterke handen waarmee ze systematisch de 'energiepunten' (acupunctuur-achtig) op je lichaam bij langs gaan. Als er op een punt een gevoelige spier ligt wordt deze een paar minuten stevig heen en weer geduwd. Maar och, wat voelt het lekker na die tijd. Ik heb nog nooit zo relaxed op een trein gewacht als in Bangkok. In een kleine salon kreeg ik een voetmassage van een uur, waar ik de hele treinreis nog van genoten heb.

Hoe is het eten in Thailand?
Als je wat wilt eten in Thailand is eigenlijk de vraag wat voor vlees je wilt: chicken, pork or beef. Ik eet vegetarisch en soms vis. Ik bestelde noodlesoep en kreeg kippenbouillon met noodles en een paar groene blaadjes erin, en Maarten kreeg noodlesoep met stukken kip. Deze noodle soep smaakt overigens zelfs zonder vlees best lekker. Later ontdekten we dat je extra tauge en een soort slablaadjes die naar anijs proeven mag pakken om die in je hete kom soep te laten garen.
Pad thai is mijn favoriete gerecht in Thailand, brede platte rijstnoodles gebakken met bladgroente en soms met stukjes tofu erin. Eroverheen komen een paar scheppen grof gemalen pinda's, jummie!

Wat doe je als je een reis voor de boeg hebt met 762 bochten?
Ah, je bedoelt de busreis van 3 uur door de bergen van Chang Mai naar Pai in Noord Thailand. Op de heenreis was ik nietsvermoedend de bus ingestapt en had ik na het tweede uur bochten rijden geen trek meer en werd ik licht duizelig van misselijkheid toen we even mochten uitstappen. Daarna goed vooruitkijkend naar de weg heb ik het laatste uur zonder overgeven uitgezeten. Voor de terugweg heb ik, en Maarten ook, een wagenziek pilletje ingenomen. Dit heb ik nog nooit eerder ingenomen en het voelde gek om niet een rechte lijn te kunnen lopen zonder uit balans te raken. Alsof ik dronken was. Het dorpje Pai was trouwens de 762 bochtige reis wel waa rd. Het was een heerlijk ontspannen dorpje aan een rivier waar vroeger de hippies naar toe kwamen. In het hoogseizoen wordt het overspoeld door backpackers, nu was het er rustig. Ik heb er een fijne yogales gevolgd.

Hoe voelt de twee na grootste stad van Thailand aan?
Als een dorp. De oude stad van Chang Mai is autovrij en staat vol met guesthouses, restaurants en veel groen. Ook buiten de oude stad voelt het absoluut niet aan als een grote stad. Naast mooie boedhistische tempels hebben ze ook een tof bowlingcentrum. Met blauw met gele schoenen hebben we ons twee uur vermaakt op de bowlingbaan. Maarten was erg goed, en nadat de (kinder-)rekjes op de baan omhoog gingen zodat de bal niet in de valgoot komt, hebben we er een spannende wedstrijd van gemaakt.

Hoe voel je je als verloofde?
Ik voel me blij als ik denk aan onze komende trouwerij. Het voelt goed en ook een beetje spannend. Over de praktische uitvoering van ons trouwfeest hebben we al wat nagedacht. Het een en ander hebben we via internet al kunnen regelen. Elke keer dat we het erover hebben krijg ik er meer zin in. Met mijn zusjes ben ik aan het brainstormen over De Jurk. Die wil ik graag laten maken in Vietnam, net voor we terugvliegen naar Nederland.

Togi Togi!

Om 4 uur 's-morgens komen we aan in het klein havenstadje Ampana in Centraal Sulawesi. We hebben een 11 uur durende busrit erop zitten. Dit is niet de beste tijd om ergens aan te komen. We dwalen rond bij de haven op zoek naar informatie over de vertrektijden van de ferry naar de Togean Eilanden. Aan het water vinden we een klein kantoortje waarop staat dat het een tourist office is. Op het aankondigingenbord staat dat er vandaag om 10 uur een boot moet vertrekken.

Zwervers

We liggen op een bankje te slapen. Met een wakend oog naar onze bagage. Als Judith de havenmeester tegenkomt, zegt hij tegen Judith: 'No boat to Togean from Ampana.'. Wat is dit nu weer? 'You have to go to another harbour 20 km from here '. Is dit nu een valsstrik of is dit echt zo? Onze ervaring met Sulawesi is dat de mensen betrouwbaar zijn. Voor de zekerheid checken we de informatie bij twee andere locals en dan we besluiten om achterop twee brommertjes naar de desbetreffende haven te gaan. Als we daar ruim een half uur later aankomen is er geen boot. Er was wel een boot, maar die is om 5 uur vanmorgen vertrokken.

De brommer brengt ons naar een andere haven, waar vandaan ook een boot zou moeten vertrekken. Helaas niet vandaag. We besluiten ons maar te laten afzetten bij een hotel. Aangekomen in het hotel horen we dat de boot al 3 dagen niet heeft kunnen varen vanwege het slechte weer of omdat de boot kapot was. Het hele hotel zit vol met gestrande reizigers. Als ze horen dat de boot vanmorgen om 5 uur is vertrokken zien we de gezichten betrekken. Morgen gaat er definitief een boot naar de Togeans, wordt ons beloofd. In de Lonely planet staat over deze plek; 'Yes, it does take some determination to get to the Togean Islands, but believe us, it takes much more determination to leave.'

Coconut crabs

Na een nacht op de ferryboot komen we de volgende dag om 15 uur komen we aan in de Togeans. Met een klein bootje worden we naar de Lestari cottages gebracht. Op de boot worden glazen met palmwijn uitgedeeld. Het is 35 graden en een brandende zon. De Togeans is een archipel, waarvan de meeste eilanden niet bewoond zijn. Het eiland waar wij naartoe gaan wordt bewoond, door 3 uitbaters van cottages, voor de rest is het aardig stil. Naast ons in de rotsen wonen coconut craps. Dit zijn krabben die stapelgek zijn op kokosnoot. Ze hebben scharen die zo groot en sterk zijn dat ze een kokosnoot kunnen kraken. Dit zijn de grootste krabben ter wereld met een spanwijdte van zo'n 80 cm. Het advies is om niet te dichtbij hun huis te komen.

Hier zitten we op volpension basis. 's-Ochtends nemen ze ons mee snorkelen en 's-middags kan je meegaan om te gaan vissen. Dit gebeurt met een harpoen of met een klosje visdraad een haakje. De eigenaren van deze cottages zijn zogenaamde bajo's (zeezigeuners), die leven van de zee. Tijdens een vistrip ziet Judith dat de vader van de familie met harpoen op 6 meter diepte ongeveer 1 minuut op de bodem blijft staan, wachtend op grote vissen, ongelofelijk! Sommige bajo's hebben ook een tijdelijk hun huis midden op zee gebouwd. Zie ook het filmpje van een boottocht.

Wijn nummer 1,2 of 3?

's-Avonds wordt er veel gedronken. Men heeft hier Arak, een rijstwijn en palmwijn. De palmwijn wordt niet in een percentage uitgedrukt, maar in een nummer. Nummer 3 is te drinken en heeft een percentage van ongeveer 40%. Nummer 2 met zijn percentage rond de 70, is een hele stevige borrel. De nummer 1 wordt door de locals beschreven als; 'After one glass I'm drunk for 2 days, I couldn't eat rice, only noodles. ' De drank zit in plastic zakjes of in oude waterflessen. Het ruikt naar spiritus. Van onze gastheer mogen we geen slok nemen voordat hij het heeft goedgekeurd. Dit goedkeuren wordt gedaan alsof het om een goed glas wijn gaat. Als final check probeert men het aan te steken, als de kleur van de vlam niet goed is, mag het niet gedronken worden. Dit is goede wijn, nummer 2.

Tokkie Tokkie

De glazen worden gevuld zodra ze leeg zijn, met een gitaar en een vuur op het strand en toevallig allemaal mensen die lang aan het reizen zijn, hebben we de avonden van ons leven. Bij elke nieuwe drink ronde roepen we met zijn allen 'Tokkie Tokkie' of eigenlijk ' togi togi' . Judith is al aangeschoten na een kwart glaasje wijn, en houdt het voor gezien. Enigszins zwalkend gaan we naar onze cottage direct aan het strand.
Zie hier the day after:

Met de ferry vertrekken we na drie dagen naar het noordelijkste deel van Sulawesi. Op de boot komen we een Indonesische vrouw tegen, die naar hetzelfde hotel wat wij hadden uitgezocht. Ze zorgt ervoor dat er vervoer is van de haven naar het hotel. Zo hebben we om 5 uur 's-morgens meteen een hotelkamer. Als Judith 's-middags wat aan het lezen is voor onze hotelkamer ziet ze dat het zoontje van die Indonesische mevrouw netjes wordt aangekleed. Ze vraagt wat ze gaan doen. Ze gaan naar een bruiloft en ze nodigt ons ook uit. Dat lijkt ons wel wat. De eigenaar van ons hotel Alex komt 's-avonds met ons praten. Hij spreek vloeiend Nederlands, terwijl hij nog nooit in Nederland is geweest. Hij heeft een Nederlands uiterlijk met een blanke kleur, maar hij heeft wel zo'n brede platte Indonesische neus, hij lijkt op Baantjer. Zijn overgrootvader (een Nederlander) is hier het hotel begonnen en zo is dat overgegaan op hem. Zijn vader was dus Hollands, maar zijn moeder was Indonesisch en docent Nederlands. Hij is helemaal Nederlands opgevoed en vindt het heerlijk om Nederlands te spreken.

Trouwerij

We vragen of hij wat meer van de Indonesische bruiloft weet. Hoe we gekleed moeten gaan, enzovoort. Hij vertelt ons dat het een moslim bruiloft is en we vooral niet te korte kleren dragen. We hoeven ook geen drank te verwachten en ook geen gezelligheid, het is meestal nogal formeel feestje waar mensen wat voor zich uit staren. Al onze kleren zijn in de wasserette, dus we kunnen ons nog niet omkleden. We vertellen de 'bentor' chauffeur (een brommer met ervoor 2 stoeltjes voorop), dat we eerst naar de wasserette willen en later na de bruiloft. Hij nam dit zo letterlijk, dus wij werden meteen na de wasserette bij de bruiloft afgezet. Judith in een kort jurkje mouwloos jurkje en ik in zweterige kleren. Gelukkig hebben we schonen kleren bij ons. Judith een beetje nerveus wordt rechtstreeks naar de slaapkamer gebracht om zich om te kleden. Daar zit de oma van de familie in rok en haar bh op bed, oeps! Ze geeft oma een hand en lacht, oma enigszins verrast lacht terug.

Gebakken goudvis

Om 19 uur zitten we omgekleed en wel in de huiskamer op het speciale gastenbankje. We krijgen een glaasje aanmaak lyche limonade, wat geserveerd wordt in een wijnglas. De vrouw die ons heeft uitgenodigd, houdt het na een half uur voor gezien, zodat er nu niemand meer is die we kennen. De kinderen hebben ons gevonden en oefenen hun Engels met ons. ' My name is Sam' wijzend naar de jongen naast zich. Om 20 uur komt de bruidegom aangelopen met de mannen, de bruid is aangekleed door de vrouwen die in het huis zijn. Helaas, onze fotocamera hebben we nog in onze kamer liggen. Ze hebben buiten het eten klaargezet op een grote tafel, waar ook het feest zal afspelen. De band (een keyboard met 3 zangeressen) is klaar om te beginnen. De speakers staan vooral op de straat gericht. Iedereen moet weten dat hier een trouwfeest is. We zitten bescheiden op de achterste rij stoelen, bijna pal naast de boxen die op de straat gericht zijn. Als rond 20:45 uur alle toespraken en preken voorbij zijn, worden de borden en het bestek aan de mensen uitgedeeld. Alle 150 gasten stormen op het eten af. Alle lekkernijen zoals gebakken goudvis zijn als eerste weg. De enige 2 mensen die een paar worden Engels spreken zeggen de hele tijd sorry tegen ons, dat het er zo aan toe gaat. Als we uitgegeten zijn, vertrekken de bruid en de bruidegom naar binnen en vertonen zich de hele avond niet meer. Ook wij worden op onze gastenbank gezet in de woonkamer en we denken dat het feest dan om 21 uur afgelopen is. De band speelt swingende muziek. Alle kinderen die ons het hele feest al omringen gaan mee naar de woonkamer. Ze kruipen bijna op schoot en maken grapjes met ons.

De band speelt gewoon door en we beginnen met de kinderen te dansen. Als een van de gasten dat ziet worden we meteen weer naar buiten getrokken. We gaan lekker uit ons bol. Voor we het weten worden stoelen aan de kant gezet en staat de hele dansvloer vol. Dan slepen ze ons naar het podium waar de band speelt. Zo staan we te dansen met de zangeressen. De sfeer wordt steeds hilarischer en dat merken ook de mensen die het huis passeren. Iedereen stopt om te kijken wat er aan de hand is. Iedereen staat met mobieltjes in de hand om foto's of filmpjes te maken. Hoe uitbundiger we dansen hoe harder het publiek gaat joelen. Bezweet staan we bijna buiten adem even toe te kijken. Tot we ons weer op de dansvloer staan, iedereen wil met ons dansen. Aan het einde van de avond als we vertrekken komen we de bruidegom tegen, die gewoon weer een t-shirt aan heeft getrokken. Hij spreekt hij de legendarische woorden: 'Thank you thousand times. This is my first wedding with foreigners! Hopefully it will be my only wedding. ' Lachend. Als vrienden gaan we uit elkaar.

Paradijs

De volgende ochtend gaan we naar onze laatste bestemming in Indonesië Manado. Vlakbij deze stad heb je ook het eiland Bunaken wat bekend staat in de top 3 duik spots ter wereld. Er zijn alleen resorts op dit eiland met volpension. We hebben goede verhalen gehoord over 1 resort en het blijkt dat ons vorige hotel in Gorontalo hier een reservering voor ons heeft gemaakt. Omdat we een 'reservering' hadden kregen we de beste kamer die ze hebben. We zitten op een heuvel van zo'n 30 meter, met onder ons palmbomen en zee. De zee heeft alle kleuren die het maar kan hebben. We noemen het ons paradijs.

Het eten is echt geweldig. Elke dag verse vis (barracuda, makreel, tonijn), groente (tjap tjoi), soort pakora, sate, fruitsalade. Wanneer we willen kunnen we gaan duiken en als we niet willen duiken kunnen we met de boot mee om te snorkelen. Het koraal is hier als een botanische onderwatertuin. Zoveel structuren en kleuren. Het lijkt net alsof iemand met een verfkwast het koraal had bespat met geel, oranje, paars, roze, rood, blauw, groen en wit. Judith is gefascineerd door de prachtige structuren van het koraal. Het water is glashelder. Op onze duik gaan we over het oppervlakkige koraal naar een grote muur die tot een diepte van ruim 60 meter gaat. Deze zogeheten 'wall' wordt begroeid door koraal in honderd soorten. Net voor we omhoog gaan zwemt er een schildpad van 1 meter langs ons omhoog! In ons resort zit ook een parttime onderwaterfotograaf die zijn foto's verkoopt aan tijdschriften. Hij heeft ook een paar foto's van ons gemaakt. Zie hier het resultaat.